De haven is in gebruik als ligplaats voor het Utrechtse statenjacht (www.statenjacht.nl) en historische binnenvaartschepen.
Het gebied is omgedoopt tot Parkhaven.
Het is helaas nog niet mogelijk om rechtstreeks vanaf de Singel naar via Lombok naar het Merwedekanaal te varen, we varen daarom via het Ledig Erf, de Vaartse Rijn en om de taartpunt onder Rivierenwijk over het Merwedekanaal naar de Veilinghaven.
De Vaartse Rijn begint bij het Ledig Erf, het eerste stuk in de stad loopt langs de Ooster- en Westerkade. Ook hier wordt de bebouwing gerenoveerd en gedeeltelijk her ontwikkeld . We zien echter ook beeldbepalende oude elementen zoals “Bons Boerderij” .
Deze 18e eeuwse boerderij is rond 2000 gerestaureerd door aannemer Bon, zijn vrouw heeft tevens een atelier aan huis. Let ook op de vorige bestemming van het pand met de verloskundepraktijk (foto 5), de tegels met tekst mogen niet verwijderd van Monumentenzorg!
De Vaartse Rijn is een van de oudste gegraven waterwegen van Nederland, ontstaan in 1122. Voorheen bereikte men Utrecht per schip via de Kromme Rijn vanuit Wijk bij Duurstede. Hier werd in 1122 een dam geplaatst waardoor de waterstand beter te regelen was, de Lek werd nu de hoofdstroom van de Rijn.
Daarom groef men de Vaartse Rijn van Vreeswijk naar Utrecht. Bij Vreeswijk waren in 1122 nog geen sluizen, men moest schepen uitladen om ze vanuit de Rijn over een overtoom, een soort dam om schepen over te trekken, in de Vaartse Rijn te brengen. Pas in de 14e eeuw werden er in Vreeswijk sluizen aangelegd.
Door de dam bij Wijk bij Duurstede was het waterpeil in Utrecht veel beter te regelen , hetgeen de bouw van de Utrechtse werven en werfkelders in de middeleeuwen mogelijk maakte .
Direct na de spoorbrug wordt er hard gewerkt aan het nieuwe buurtstation. We kunnen eventueel een stukje de doodlopende Kruisvaart rechts invaren. Een waterweg aangelegd als onderdeel van een oude 17e eeuwse stadsuitbreiding, die er nooit kwam. Utrecht zou Amsterdam na de middeleeuwen als stedelijke economische grootmacht nooit meer inhalen .
Rechtdoor echter komen we op de Vaartse Rijn , al in de middeleeuwen toneel van veel industriële bedrijvigheid. M.n. baksteen- tegel- en aardewerkfabrieken waren er te vinden, nu echter niet meer. Later komen we langs het Merwedekanaal wel de fabriek van de bekende pottenbakker Mobach tegen. Rechts zien we stadsvernieuwing , o.a. in een oude tandheelkundige kliniek.
Verderop links de bekende meubelfabriek van Pastoe en de watertoren.
Een brug verder zien we een bijzondere vorm van schoolvernieuwing: in de jaren 80 werd de oude W.G. van der Hulstschool gesloopt en vervangen door nieuwbouw, waarbij de fraaie jugendstilportalen werden behouden en in de nieuwbouw geïntegreerd.
Links de gemeentehaven, let op, is je boot gezonken dat kan hij weggesleept worden!
Links na de volgende brug is nog een gerestaureerd theehuis, nu in gebruik als atelier voor kunstenaars, en “villa kakelbont”.We komen nu bij de taartpunt , dat is het zuidelijkste deel van Rivierenwijk en varen scherp naar rechts het Merwedekanaal op.
We komen eerst langs de waterscouts. Behalve hun vletten hebben ze ook een groot binnenvaartschip voor hun activiteiten .
Het Merwedekanaal is in 1892 in gebruik genomen omdat de bestaande vaarwegen van de Lek naar
Amsterdam te smal en de vaart te tijdrovend was. Vooral de passage om de stadsbuitengracht in Utrecht naar de Vecht was tijdrovend. In 1952 werd het Amsterdam-Rijnkanaal geopend, omdat het Merwedekanaal al weer te klein was geworden. Een deel van het Amsterdam-Rijnkanaal bestaat uit het verbrede en verdiepte Merwedekanaal. Wij varen echter over het deel van het Merwedekanaal dat niet in het Amsterdam- Rijnkanaal opging, het deel van de sluizen in Nieuwegein onder de taartpunt tot voorbij de sluizen in Oog in Al voorbij het Muntmuseum.
Er is geen beroepsscheepvaart meer van betekenis op het kanaal. Wel wordt er veel getraind door roeiers van de verschillende roeiverenigingen (Viking, Orca, Triton) uit Utrecht. Zij verzoeken de overige recreatievaart rekening te houden met hun ranke snelle boten.
Na twee bruggen zien we links tegenover de haveningang van de veilinghaven de villa Jongerius , momenteel in restauratie.
Het betreft een door een grote Utrechtse ondernemer in de jaren 30 gebouwde modernistische villa.
Hierachter lag een uitgestrekt bedrijfsterrein waar auto’s werden geassembleerd en bedrijfswagens werden gebouwd. Jongerius was in de jaren 30 ook eigenaar van een keten benzinestations.
De villa is gekraakt geweest maar ook voor diverse filmopnames gebruikt. Meer over deze villa op www.villajongerius.nl, website van de vrienden van Jongeriuscomplex.
We draaien naar rechts de veilinghaven in, en zien op de achtergrond de Verrekijker, het nieuwe hoofdgebouw van de Rabobank.
De veilinghaven is het hart van de wijk Dichterswijk-West, nu ontwikkeld als Parkhaven (www.parkhaven-utrecht.nl) . Eengezinswoningen en luxe appartementencomplexen wisselen elkaar af, een woonomgeving waar ook een burgemeester van Utrecht zich thuis kan voelen.
De faciliteiten voor de recreatievaart kunnen nog worden verbeterd, er zijn geen aanlegringen of –bolders voor passanten , terwijl deze haven toch een fraai doel is voor een tocht over de Utrechtse wateren. Vanaf de terrassen aan het water is het uitzicht fraai, echter een deel van het uitzicht op de fraaie historische schepen wordt weggenomen door een hoge kademuur. Wij hadden liever een design-spijltjeshek gezien!
Laat je hierom echter het diner niet minder smaken, er bevindt zich prima horeca rond de haven . Wij kozen , alvorens terug te varen voor de gamba’s op het terras van Harbour.
Maar je kunt ook kiezen tussen restaurant Divinatio (in een silo) , Hasekura (Japans) of Gustok.
Van het Ledig Erf naar de veilinghaven is anno 2011wel ruim een uur varen, enkele reis. Misschien wat ver met de elektromotor, wij gebruikten daarom de benzine-buitenboordmotor. Echter, we hopen over enkele jaren per elektromotor snel door te kunnen steken vanaf de Catharijnesingel, via het Smakkelaarsveld en Lombok. En op deze wijze nog sneller, geruisloos en milieuvriendelijk , bij de Veilinghaven aan de dis te schuiven!
Utrecht, september 2011, Frank Nieuwesteeg
Copyright KBC Utrecht.
